Dinen yapılması gereken bir şeyin yapılmaması veya yapılmaması gereken bir şeyin yapılması (günah) sonucu af ve mağfiret niyeti ile yapılan, ceza nitelikli malî/bedenî bir ibadet olan kefaret, nas ile sabit olup şu kısımlara ayrılır.
ORUÇ BOZMA KEFARETİ
“Ramazan orucunu Hanefîler dahil çoğunluğa göre cinsî münasebetle veya mazeret bulunmaksızın/bilerek/kasten yiyip içerek(ilet birliği), Şâfiîler dahil bir gruba göre (yeme içme farklı olup ilgili hadiste de[Buhârî,“Savm”,31; Müslim, “Sıyâm”, 14], yeme içme geçmediğinden) sadece cinsî münasebetle bozmaya, mümkünse bir köle azat etmek, değilse ara vermeksizin iki ay oruç tutmak, gücü yetmiyorsa altmış fakiri bir günde/bir fakiri atmış gün sabahlı akşamlı kendi seviyesine göre[el-Mâide: 5/89] doyurmak/bedelini vermek gerekir. (Mâlikîler'de herhangi biri seçilebilir, doyurma en faziletlisidir) Oruçla ödenecekse peş peşe tutulması gerekip Hanefilerde kadınlar hayız, hastalık, yolculuk mazeretiyle ara verince yeniden başlarken, Şâfiîler loğusalık/nifas, Hanbelîlerde hastalık fasılası peş peşeliği bozmaz (kadınlar mazeretleri bitince devam ederler) Doyurulacak fakir, bakımındakilerden olmamalıdır. Kefaret orucuna geceden niyetlenmek, kefaret orucu olduğunu belirlemek şarttır. Hanefîler'de birden fazla ihlale bir kefaret yeterli olup ıskât-ı savmda da bu esas alınırken, ödedikten sonraki ihlâle yeni kefaret gerekir
YEMİN KEFARETİ
Alimlerin ortak görüşüne göre, yeminini bozan/Allah'ı şahit göstererek verdiği sözünde durmayan için Kuran’ da şöyle buyurulur: “Allah,…bilerek yaptığınız yeminlerden dolayı sizi sorumlu tutar. Bunun da kefareti, ailenize yedirdiğinizin orta hallisinden on fakiri yedirmek, yahut giydirmek, yahut da bir köle azat etmektir. Bunları bulamayan üç gün oruç tutmalıdır.”[el-Mâide: 5/89]Hanefî ve Hanbelîler'de orucun peş peşe tutulması şarttır. Hanefîler'e göre bozmadan kefaret verilse, bozunca yeniden kefaret gerekir
ZIHAR CİNSEL PERHİZ KEFARETİ
Zıhâr yemini, câhiliye döneminde karısını kendine haram kılma/boşama anlamı taşıyan “Artık sen bana anamın sırtı gibisin” sözleriyle karısının bir uzvunu nikâhı ebediyen haram bir kadının uzvuna benzeterek cinsel perhiz yemini yapan kimseye gereken kefaret olup Kur'an'da şöyle buyurulur: “…Hanımlarından zıhâr ile ayrılmak isteyip de söylediklerinden dönenlerin onlarla temas etmeden önce bir köleyi hürriyete kavuşturmaları gerekir. Size öğütlenen budur. Allah yaptıklarınızdan haberdardır. Buna imkân bulamayan, temas etmeden önce aralıksız olarak iki ay oruç tutmalıdır. Buna da gücü yetmeyen altmış fakiri doyu rur….”[el-Mücâdele: 58/2-4.]
ADAM ÖLDÜRME KEFARETİ
Hanefîler dahil bir grup fakihe göre bir müslümanın, bir müslümanı veya zimmî (veya anlaşmalı/muâ hid) gayri müslimi hataen öldürmesi halinde, çoğunluğa göre kasten öldürmede diğer müeyyidelere ilavetenkefaret ödemesi/mümin bir köle azat etmesi, gücü yetmezse peş peşe iki ay oruç tutması gerekir. Kur'an'da şöyle buyurulur: “Yanlışlıkla olması dışında bir müminin bir mümini öldürmeye hakkı olmaz. Yanlışlıkla bir mümini öldüren kimsenin mümin bir köle azat etmesi ve ölenin ailesine teslim edilecek bir diyet vermesi gereklidir. Meğer ki ölünün ailesi o diyeti bağışlamış ola. Eğer öldürülen mümin oldu ğu halde, size düşman bir toplumdan ise mümin bir köle azat etmek lâzımdır. Eğer kendileriyle aranızda antlaşma bulunan bir toplumdan ise ailesine teslim edilecek bir diyet ve bir mümin köleyi azat etmek gerekir. Bunları bulamayan kimsenin, Allah tarafından tövbesinin kabulü için iki ay peş peşe oruç tutması lâzımdır. Allah her şeyi bilendir, hikmet sahibidir.”[en-Nisâ: 4/92]
HACDA VAKTİNDEN ÖNCE TIRAŞ OLMA KEFARETİ
Hacda ihrama girip de mazeret/hastalık veya başında/kafasında bir rahatsızlık sebebiyle vaktindenönce tıraş olmak zorunda kalan kimsenin kefaret ödemesi (gün oruç tutmak, altı fakiri doyurmak, bir ko yun kurban etmek) gerekir. Kur'an'da şöyle buyurulur: “...Sizden her kim hasta olursa, yahut başında bir eziyeti (yara) bulunur (da vaktinden önce tıraş olur)sa, ona oruç, sadaka veya kurban olmak üzere fidye gerekir...”[el-Bakara: 2/196]Hz. Peygamber bu kefaretin üç gün oruç tutmak (peş peşe şart değildir) veya altı fakiri doyurmakla (ya da bir koyun kurban etmekle) ödeneceğini belirtmiştir. [Buhârî, “Muhsar”, 5-8]
HAYIZLI KADINLA CİNSÎ MÜNASEBET KEFARETİ
İlgili ayet [Bakara: 222] ve hadislere istinaden hayızlı kadınla cinsî münasebette bulunmak ittifakla haram olup E. Hanîfe dahil çoğunluğa göre, sadece tövbe ve istiğfar şey yapılabilir ken, İbn Abbas, Katâde, Evzâî, A. b. Hanbel gibi âlimlere göre ilk günlerdeki münasebet için bir dinar (4,25 gr. altın) kanamanın iyice azaldığı dönemdeki münasebet için yarım dinar kefaret (koca zorlamışsa ona, iki taraf da istemişse ikisine de) gerekir. Kasten, unutarak, haramlığını bilmeden veya hayız durumunu farketmeden yapılmış olması sonucu etkilemez.